ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΘΕΙ ΕΝΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΕ ΕΝΑ ΜΗΛΟ; ΕΠΙΓΑΜΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ
(από τη σκοπιά της Κινηματογραφικής ταινίας «Ο μεγάλος παχύς ελληνικός γάμος μου*»)
*Στην Ελλάδα η ταινία προβλήθηκε με τον τίτλο «Γάμος αλλά Ελληνικά»
Professor: Anna Brzozowska-Krajka
Τμήμα Πολωνικών, Πανεπιστήμιο MariaCurie-Skłodowska, Λούμπλιν, Πολωνία,
Στην αμερικάνικη κοινωνική δομή, η εθνότητα αναφέρεται όχι στην κυρίαρχη γηγενή κοινωνία οικοδεσποτών (που συνοψίζεται ως WASP,, από τα Αρχικά White-A-S-Protestants, δηλ. Λευκοί Αγγλο-Σάξονες Προτεστάντες), αλλά στους "αλλοδαπούς", οι οποίοι συνήθως κατοικούν στα αστικά κέντρα (εκείνοι που επιτυγχάνουν οικονομικά μετακομίζουν στα προάστια). Περιλαμβάνονται τα λευκά έθνη, τα οποία προσδιορίζονται από τον MonsignorGenoBeroni ως PIGS (από τα Αρχικά Pol-It-Gr-Sl / Πολωνοί, Ιταλοί, Έλληνες, Σλάβοι).
Οι πρόγονοί τους μετανάστευσαν στο νέο κόσμο για οικονομικούς ή πολιτικό-οικονομικούς λόγους. Από την «άποψη της κοινωνίας «οικοδεσποτών» και του κυρίαρχου πολιτισμού τους, ήταν "αλλοδαποί" και έγιναν παρείσακτοι. Περιελήφθησαν στην κοινωνία «οικοδεσποτών», αλλά κατέλαβαν τις περιθωριακές θέσεις σε αυτήν. Εντούτοις, σύμφωνα με τους RogerD. Abrahams και τη SusanKalčik, τέτοια περιθωριοποίηση μπορεί να προσληφθεί, ως πηγή δύναμης και ενέργειας.
Η δύναμη της διατήρησης του παραδοσιακού τρόπου ζωής των "αλλοδαπών" και η επιθυμία να διατηρήσουν την πολιτιστική κληρονομιά της πατρίδας, (παρά τους πολυάριθμους παράγοντες που ευνοούν τις αλλαγές) κάλλιστα εξηγείται στο αυτοβιογραφικό μονόδραμα της NiaVardalos (Eλληνοκαναδή) που"μεταφέρεται" στην πολυσύνθετη σε μηνύματα ταινία, του JoelZwick «Ο Μεγάλος Παχύς Ελληνικός Γάμος μου» (παραγωγής 2002).
Αυτή η ταινία αποτελεί μια σημαντική φωνή στις σύγχρονες αμερικάνικες συζητήσεις με θέμα την εθνότητα. Βλέπει την εθνότητα από μέσα, από την άποψη του μικρο-οράματος μιας κοινωνικής ομάδας που απαιτεί την ανατροπή της κύριας σχέσης: Μέλη της κατηγορίας WASP, που γίνονται "αλλοδαποί." Οι αρχαίοι Έλληνες πρόγονοι που δημιούργησαν τις βασικές έννοιες του δυτικού πολιτισμού και κουλτούρας σωστά εξουσιοδοτούν την ελληνοαμερικανική κοινότητα να είναι «μεγαλομανής», που υπογραμμίζει την κύρια αντίθεση στην ταινία: μεταξύ του ελληνικού (ή ευρέως εθνικού) και αμερικανικού πολιτισμού. Ο μεγάλος παχύς ελληνικός γάμος προκαλεί αντανακλάσεις και γενικεύσεις σχετικά με άλλα έθνη επίσης.
Σε αυτήν την ταινία η εθνότητα παρουσιάζεται ως η ζωή μιας ελληνοαμερικανικής οικογένειας στην πολυπολιτισμική κοινότητα του μητροπολιτικού Σικάγου. Αποκαλύπτει χαρακτηριστικούς μηχανισμούς της λειτουργίας μιας εθνοτικής ομάδας (1ης και 2ηςγενιά Αμερικανών). Κατά συνέπεια, απεικονίζει τα διπλά όρια: εκείνα που κρατήθηκαν από μέσα και εκείνα που επιβλήθηκαν απ’ έξω, ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με άλλους. Τα άτομα που εσωκλείονται στα εσωτερικά όρια (ανήκουν "σε μας") μοιράζονται μια πολιτιστική γνώση που περιλαμβάνει ένα σύστημα παραδοσιακών συμπεριφορών, αξιών και συμβόλων. Για αυτό το λόγο οι ποικίλες και σύνθετες αλληλεπιδράσεις τους ενέχουν έναν υψηλό βαθμό ασάφειας. Οστόσο, οι αλληλεπιδράσεις τους μέσω των εξωτερικών ορίων είναι πολύ πιο περιορισμένες λόγω έλλειψης μιας κοινής γνώσης η οποία θα συνδέσει τις αλληλοεπιδρώμενες κοινότητες (οι κωμικοί μηχανισμοί σε αυτήν την ταινία επιτείνουν τέτοιες διαφορές). Τα όρια μεταξύ των κοινωνικών ομάδων, μεταξύ μιας εθνικής οντότητας ή μιας οικογένειας και της επικρατούσας κοινότητας, περιορίζουν τις περιστάσεις στις οποίες θα ήταν πρόθυμοι να έρθουν σε αλληλεπίδραση με εκείνους που διακινδυνεύουν την πολιτιστική ακεραιότητά τους.
Η ιστορία ζωής της τριών γενιών ελληνικής οικογένειας Portokalos, που αφομοιώνεται στις νέες πραγματικότητες της αμερικανικής αστικής ζωής, είναι μια πρότυπη περίπτωση τέτοιων περιορισμών. Διευκρινίζει τη μοναδική ανατομία της αμερικάνικης κοινωνίας και των σχέσεων μεταξύ των εθνοτικών ομάδων που είναι συνήθως στην οικονομική σφαίρα της ζωής που πρόκειται να εξασφαλίσει ασφάλεια, ενώ η εκπαίδευση έξω από τα κοινοτικά σχολεία και οι γάμοι έξω από την εθνοτική ομάδα κάποιου (αναχωρώντας από την εξωγαμία) θεωρούνται ότι συμβάλλουν στις πολιτιστικές αλλαγές. Αποτέλεσμα αυτού, η ισχυρή αντίσταση του πατέρα Portokalos στις αποφάσεις της κόρης του σχετικά με τη μετέπειτα εκπαίδευσή της και ειδικά την επιλογή του συντρόφου της. Σύμφωνα με αυτόν, το καθήκον κάθε ελληνίδας κοπέλας είναι να παντρευτεί έναν Έλληνα, να γεννήσει ελληνόπουλα και να ταΐσει την οικογένειά της με ελληνική τροφή μέχρι το τέλος της ζωής της - και με τις δυο έννοιες κυριολεκτικά, με τη μαγειρική, και συμβολικά, με την πνευματική καλλιέργεια (αυτός ο κώδικας της συμπεριφοράς οριοθετεί την ταυτότητα αυτής της κοινωνικής ομάδας, και μέσα και έξω). Εντούτοις, έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από Αμερικανούς λαογράφους (π.χ. από τη DeborahAndersSilverman ή την HelenStankiewiczZand) απέδειξαν ότι η επιγαμία δεν είναι απαραίτητο να συνεπάγεται την απώλεια εθνικής παράδοσης. Αυτό επιβεβαιώνεται από την υποδειγματική ιστορία ζωής της ελληνο-αμερικάνας ToulaPortokalos στο «μεγάλο παχύ ελληνικό γάμο μου».
Η παραδόξως εύθυμη παρουσίαση σύνθετων ανθρώπινων θεμάτων, δίνει έμφαση στην επίδραση της διαφωνίας των πολιτισμών παρουσιάζοντας: η αντίθεση του "λευκού ethnic" με τους υπάρχοντες Αμερικάνους, του "εμείς" με "αυτούς" υπογραμμίζει το γενικό μήνυμα σχετικά με τη θέση και το ρόλο του πολιτισμού της χώρας προέλευσης για τις διαδοχικές γενεές των μεταναστών από την άποψη είτε της μίμησης της παράδοσης είτε ενός τρόπου ζωής που βασίζεται στο δημιουργικό έθνος. Οι ζωές της 1ης και 2ης γενιάς μεταναστών εξουσιάζονται από την παράδοση. Ως εκ τούτου σε αυτήν την ταινία πίσω από την κωμική πρόσοψη κάποιος μπορεί να αντιληφθεί τις υπερβάλλουσες περιπτώσεις εθνοκεντρικών συμπεριφορών που απεικονίζουν την εθνική υπερηφάνεια και το σαφή εθνικό προσδιορισμό. Το σπίτι της οικογένειας Portokalos διαμορφώνεται σύμφωνα με τον αρχαίο ελληνικό Παρθενώνα (ναός της θεάς Αθηνάς) και διακοσμείται με κορινθιακές στήλες και την ελληνική σημαία. Επίσης τα ονόματα των ελληνικών επιχειρήσεων - το εστιατόριο "χορός Zorba", το γραφείο ταξιδιών "Όλυμπος", η γαμήλια αίθουσα " Το παλάτι της Αφροδίτης" - είναι ισχυρά σημάδια της εθνικής ταυτότητας.
Τι σημαίνει αλλαγή τελικά για έναν «εθνικό»; Γιατί είναι ο πατέρας Portokalos τόσο φοβισμένος για την συμπεριφοράς της κόρης του που οδηγεί στο γάμο της με έναν «xeno» (ελληνικά ξένος); Για μια εθνική κοινότητα τέτοια μέσα δράσης αλλάζουν, αντικαθιστώντας τη συντηρητική και σταθερή εθνική παράδοση, που πέρασε από τη γενεά σε γενεά, με ένα άλλο ύφος συμπεριφοράς;
Αυτή η μορφή αλλαγής είναι ο άξονας της σύνθεσης της ιστορίας αυτής της ταινίας και προβλέπει το "μεγάλο, παχύ ελληνικό γάμο." Ακολουθεί το τριμερές σχέδιο ritedepassage (Διαβατηρίων τελετών) το αρχικό στάδιο ισορροπίας του (αρμονική οικογενειακή ζωή) ακολουθείται από το μεσαίο στάδιο των διαταραχών (η διαδικασία του μετασχηματισμού της ηρωίδας οι επαφές με το ξένο σύντροφό της) για να ολοκληρωθεί με την αποκατάσταση της ισορροπίας που, καθιερώνει όμως τη νέα κοινωνική θέση της ηρωίδας. Τι είναι αυτό που κατέστησε ικανο να επιτευχθεί αυτή η τελική ισορροπία, να σπάσει τις τάσεις απομονωτισμού, και να πραγματοποιήσει το τελετουργικό της αλλαγής (η συμβολική διασταύρωση του πορτοκαλιού με το μήλο); Οι ξενόφοβες τοποθετήσεις απαλυναν μέσω των σημαντικών μηχανισμών της πολιτιστικής αφομοίωσης που εξασφάλισε αναπόφευκτη ενσωμάτωση του "αλλοδαπού" ατόμου σε αυτήν την θρησκευτικό-εθνική κοινότητα: Η βάπτισή του “ ξένου” σε μια ελληνική ορθόδοξη εκκλησία και η απόκτηση στοιχείων του μακροπρόθεσμου εθνικού πολιτισμού (γλώσσα, μουσική, χορός, ήθη, έθιμα, ιεροτελεστίες) που αποτελεί τον εθνικό τρόπο της ζωής της γενιάς Portokalos - σαφώς ευδιάκριτης από τα αμερικανικά πρότυπα. Αυτό το επεκτατικό περιεχόμενο αποτελεί τη συμβολική επιβεβαίωση της ζωής με διάφορες έννοιες, εκδηλώσεις και πεδία. Πρέπει να θυμηθούμε ότι η οικογένεια Portokalos ήρθε στην Αμερική "για να αφήσει τα παιδιά της να ζήσουν": ως εκ τούτου, η αξιολογική φύση της αντίθεσης "ζωντανό" και "νεκρό" που επιβάλλεται επάνω στη βασική αντίθεση "εμείς" και "αυτοί," με τον τίτλο λέξημα "μεγάλο" και "παχύ", ως τα περισσότερα ισχυρά σύμβολα της ζωής. Αυτό ανέρχεται σε θρίαμβο και λατρεία της εθνικής παράδοσης και της πολυπυρινικής οικογένειας ως το κέντρο του έθνους, το στήριγμα και η δεξαμενή κληρονομιάς της προηγούμενης πατρίδας. Εντούτοις, σύμφωνα με μια δημοφιλή αγγλική παροιμία, "είναι τόσο διαφορετικοί όσο τα μήλα και τα πορτοκάλια" ή "δεν μπορείτε να ενώσεις τα μήλα και τα πορτοκάλια." Κατά συνέπεια, αποκαθίστανται οι αρχικές διπλές διαχωριστικές γραμμές, αλλά επίσης αποκαθίσταται και η πολιτιστική ακεραιότητα.
Η γειτονιά της νέας οικογένειας (Toula και Ian) και η πυρηνική οικογένεια προλέγουν τη συνέχεια της παράδοσης μεταξύ των γενεών, της αναπαραγωγής του αρχικού προτύπου της συμπεριφοράς ( μητέρα - κόρη). Και αυτό πραγματικά συμβαίνει στην αμερικάνικη τηλεοπτική κωμωδία σε συνέχειες «η μεγάλη παχιά ελληνική ζωή μου» (που σκηνοθετείται από τους PeterBonerz και PamelaFrydman) και που είναι μια συνέχεια του «ο μεγάλος παχύς ελληνικός γάμος μου». Η ιστορία της κυριαρχείται επίσης, από την αξιολογίατου θριάμβου και της λατρείας της εθνικής παράδοσης και της πολυπυρινικήςοικογένειας, ως το κέντρο του έθνους που εγγυάται τη διατήρησή του υπό τον όρο της μετανάστευσης.
Μεταφρασμένο από τα Πολωνικά στα Αγγλικά από τον WieslawKrajka
Μετάφραση στα Ελληνικά, Χρήστος Τεντζεράκης
|
;)
Προφιλ 